定義集 (プラトン)

出典: フリー百科事典『ウィキペディア(Wikipedia)』

これはこのページの過去の版です。Plagregiht (会話 | 投稿記録) による 2015年2月18日 (水) 10:28個人設定で未設定ならUTC)時点の版であり、現在の版とは大きく異なる場合があります。

定義集』(ていぎしゅう、: Ὅροι, ホロイ, : Definitiones, : Definitions)は、プラトン名義の著作の1つだが、偽書と看做されている[1]

文字通り、様々な語彙を集めたものだが、アカデメイア派ペリパトス派ストア派的な要素が入り混じっており、複数人の手によるものが後世に統合されたものと考えられる[1]

内容

以下の184の語彙の定義が列挙されている[2]

ただし、「善」(αγαθών、46,110)、「和合」(ὁμόνοια、57,78)、「敬虔」(εὐσέβεια、45,119)のように、重複している語彙もいくつかあり、編纂の粗雑さが伺える。

順番 原語 日本語訳 定義
1 αιδιον 永遠なるもの 昔も今も変わらず滅びること無く、全時間に渡って存在しているもの。
2 θεός 幸福という点で自足した、不死なる生きもの。永遠なる存在。善なるものの源。
3 γένεσις 生成 存在への運動。存在に与(あずか)ること。
4 ἥλιος 太陽 人々によって見られる唯一の天の火。昼に輝く星。永遠の生命を持つ最大の生きもの(ストア派的)。
5 χρόνος 時間 太陽の運行、運動を測る単位。
6 ἡμέρα 日の出から日没までの太陽の運行。夜の闇と反対の光。
7 ἕως 一日の始まり。太陽の初光。
8 μεσημβρία 正午 ものの影が一様に最も短くなる時。
9 δείλη 黄昏 日の終り。
10 νύξ 昼の反対となる闇。太陽が失われること。
11 τύχη 始めも終わりも明らかでない成り行き。人並み外れた不思議な行為の偶因。
12 γήρας 老年 時の経過によって生じる生命あるものの衰え。
13 πνεύμα 大地を巡る空気の運動。
14 ἀήρ 空気 場所における一切の運動が自然的であるような元素。
15 οὐρανός 天空 最上層にある空気以外のすべての感覚物を取り囲んでいるもの。
16 ψυχή 自己自身を動かすもの生命活動の原因
17 δύναμις それ自身で作用し得るもの。
18 όψις 視覚 事物を判別する能力。
19 οστούν 熱で固められた髄。
20 στοιχείον 元素 相寄って合成体を成し、また合成体が解体されて成るところのもの。
21 αρετή 最善の状態。それ自体で賞賛に値する、死すべき生きものの習性。それを身に付けているものは善いと言われる習性。法を互いに正しく遵守すること。公正さを生み得る習性。
22 φρόνησις 思慮 それ自体で人間の幸せを作りうる力。善悪の知識。成すべきことと成されざるべきことを判別する心の状態。
23 δικαιοσύνη 正義
24 σωφροσύνη 節制
25 ανδρεία 勇気
26 ἐγκράτεια 自制
27 αυτάρκεια 自足
28 επιείκεια 公平
29 καρτερία 忍耐
30 θάρσος 大胆
31 αλυπία 無苦
32 φιλοπονία 勤勉
33 αιδώς 慎み
34 ελευθερία 自由
35 ἐλευθεριότης 寛大
36 πραότης 温和
37 κοσμιότης 礼儀正しさ
38 ευδαιμονία 幸福
39 μεγαλοπρέπεια 高邁
40 αγχίνοια 利発
41 χρηστότης 誠実
42 καλοκαγαθία 高貴
43 μεγαλοψυχία 雅量
44 φιλανθρωπία 人間愛
45 εὐσέβεια 敬虔
46 αγαθών
47 αφοβία 無畏
48 απάθεια 平静
49 ειρήνη 平和
50 ραθυμία 安逸
51 δεινότης 手腕
52 φιλία 友愛
53 ευγένεια 高潔
54 αἵρεσις 選択
55 εύνοια 善意
56 οἰκειότης 親族関係
57 ὁμόνοια 和合
58 ἀγάπησις 愛好
59 πολιτική 政治学
60 εταιρία 仲間関係
61 ευβουλία 分別
62 πίστις 信念
63 αλήθεια 真理
64 βούλησις 意図
65 συμβούλευσις 忠告
66 εὐκαιρία* 好機
67 εὐλάβεια 用心
68 τάξις 秩序
69 προσεχείς 注意
70 ευφυία 才能
71 ευμάθεια 聡明
72 δική 裁判
73 ευνομία 法秩序
74 ευφροσύνη 愉悦
75 τιμή 名誉
76 προθυμία 意欲
77 χάρις 親切
78 ὁμόνοια 和合
79 πολιτεία 国家
80 πρόνοια 先見の明
81 βουλή 熟慮
82 νίκη 勝利
83 ευπορία 機転
84 δωρεά 贈物
85 καιρός 頃合
86 μνήμη 記憶
87 έννοια 熟考
88 νόησις 思考
89 άγνοια 恭敬
90 μαντεία 予言
91 μαντική 予言術
92 σοφία 知恵
93 φιλοσοφία 哲学
94 επιστήμη 知識
95 δόξα 思いなし
96 αἴσθησις 感覚
97 ἕξις 性格
98 φωνή 音声
99 λόγος
100 όνομα 名前
101 διάλεκτος
102 συλλαβή 音節
103 ὅρος 定義
104 τεκμηριόν 証拠
105 απόδειξις 証明
106 στοιχειον φωνής 音素
107 ωφέλιμον 有益なもの
108 συμφέρον 有利なもの
109 καλόν
110 αγαθών
111 σώφρον 節度
112 δίκαιον 正しさ
113 ἑκούσιον 自発的なもの
114 ελεύθερου 自由
115 μέτριον 適度
116 μέτρον 尺度
117 άθλον αρετής 報酬
118 αθανασία 不死
119 εὐσέβεια 敬虔
120 θυσία* 祭祀
121 άνθρωπος 人間
122 θυσία* 犠牲
123 ευχή 祈願
124 βασιλεύς
125 αρχή* 統治権
126 εξουσία 司法権
127 νομοθέτης 立法家
128 νόμος
129 ὑπόθεσις 仮定
130 ψήφισμα 政令
131 πολιτικός 政治家
132 πόλις 国家
133 πόλεως αρετή 国家卓越性
134 πολεμική 戦術
135 συμμαχία 同盟
136 σωτηρία 保全
137 τύραννος 僭主
138 σοφιστής ソフィスト
139 πλούτος
140 παρακαταθήκη 供託品
141 κάθαρσις 浄化
142 νικᾶν 勝つこと
143 αγαθός άνθρωπος 善人
144 σώφρων 節度ある人
145 εγκρατής 自律的な人
146 σπουδαίος 真面目な人
147 σύννοια 気がかり
148 δυσμαθία 物分かりの悪さ
149 δεσποτεία 独裁政治
150 αφιλοσοφία 非哲学
151 φόβος 恐怖
152 θυμός 怒り
153 έκπληξις 狼狽
154 κολακεία 追従
155 οργή 憤怒
156 ύβρις 傲慢
157 ακρασία 無自制
158 οκνός 逡巡
159 αρχή* 始原
160 διαβολή 中傷
161 εὐκαιρία* 好機
162 αδικία 不正
163 ένδεια 貧困
164 αισχύνη 羞恥心
165 αλαζονεία 見栄っぱり
166 αμαρτία 過ち
167 φθόνος 嫉み
168 αναισχυντία 無恥
169 θρασύτης 無謀
170 φιλοτιμία 虚栄
171 κακοφυία 性悪
172 ελπίς 希望
173 μανία 狂気
174 λαλιά おしゃべり
175 ἐναντιότης 反対性
176 ἀκούσιον 不本意 考えに逆らって成されること。
177 παιδεία 教養 魂を医療し得る力。
178 παίδευσις 教育 教養を与えること。
179 νομοθετική 立法 国家を善くし得る知識。
180 νουθέτησις 訓戒 分別を以て加えられる非難の言葉。過ちを避けるための言葉。
181 βοήθεια 救助 今ある害意、もしくは生まれつつある害悪を防ぐこと。
182 κόλασις 矯正 犯した過ちに対して、魂を医療すること。
183 δύναμις 能力 言行における卓越。それを持っているものは有能であるような状態。生得的強さ。
184 σωζειν 保護 被害の無いようにすること。

日本語訳

脚注・出典

  1. ^ a b 『プラトン全集15』 岩波 pp.271-273
  2. ^ 参照 : 『プラトン全集15』 岩波

関連項目