オリンピックの競泳競技
夏季オリンピックにおける競泳競技は、男子は1896年のアテネオリンピックからオリンピック競技として実施され、女子は1912年のストックホルムオリンピックから実施された。ヤードまたはマイルでの実施や潜水種目なども行われたが、徐々に種目の整理がなされた。
モスクワオリンピック開催中の1980年7月31日に行われた国際水泳連盟の理事会で、オリンピックでの選手エントリーは一種目につき、1国2人までに制限することが決定された[1]。
2008年北京オリンピックからは新種目のオープンウォータースイミング種目が新たに加えられ、男女それぞれ17種目で争われた。
概要
競泳では古くからアメリカが男女を通じて強さを誇り、「競泳大国」とも呼ばれている。それに次ぐ国としてはソビエト連邦などが強さを誇ったが、2000年のシドニーオリンピックを境にオーストラリアがアメリカに次ぐ2番手に躍り出た。そのほかに強国として挙げられる国は、西欧ではドイツやオランダ、イギリス、東欧ではロシアやハンガリー、アジアでは日本や中国である。日本は1930年代〜1970年代前半にかけて全盛期であった。それ以降、1988年のソウルオリンピックで鈴木大地、1992年のバルセロナオリンピックで岩崎恭子が金メダルを獲得したものの、1996年のアトランタオリンピックではメダル無しに終わった。そんな中、2001年に福岡で開かれた世界水泳を境に北島康介や山本貴司、女子では中西悠子や中村礼子といった新勢力が現れた。長い間低迷していた自由形でも柴田亜衣が急速に力を見せ、2004年のアテネオリンピックでは北島、柴田の3つの金メダルを含む8個のメダルを獲得し、久しぶりに強国の地位へ返り咲いた。2つの金メダルを含む5個のメダルを獲得した北京オリンピック辺りから高校生を含めた若手が急速に力をつけ、ロンドンオリンピック以降は、メダル争いにまで食い込むほど一気に台頭する。その中には自由形の選手も多い。さらに、日本ではこれまでメダル獲得が少なかった個人メドレーでも若手が活躍し、2013年の世界水泳でも瀬戸大也が金メダルを獲得している。
実施種目
男子
種目 / 年 | 96 | 00 | 04 | 08 | 12 | 20 | 24 | 28 | 32 | 36 | 48 | 52 | 56 | 60 | 64 | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 88 | 92 | 96 | 00 | 04 | 08 | 合計 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
現行種目 | |||||||||||||||||||||||||||
50m自由形 | • | • | • | • | • | • | 6 | ||||||||||||||||||||
100m自由形 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 24 | ||
200m自由形 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 12 | ||||||||||||||
400m自由形 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 23 | |||
1500m自由形 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 23 | |||
100m背泳ぎ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 | ||||
200m背泳ぎ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 13 | |||||||||||||
100m平泳ぎ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 11 | |||||||||||||||
200m平泳ぎ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 23 | |||
100mバタフライ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 11 | |||||||||||||||
200mバタフライ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 14 | ||||||||||||
200m個人メドレー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 9 | |||||||||||||||||
400m個人メドレー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 12 | ||||||||||||||
4 x 100m自由形リレー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 10 | ||||||||||||||||
4 x 200m自由形リレー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 23 | |||
4 x 100mメドレーリレー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 13 | |||||||||||||
オープンウォータースイミング10km | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
現在は実施されていない種目 | |||||||||||||||||||||||||||
50yd自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
100m競泳(水兵) | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
100yd自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
220yd自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
440yd自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
500m自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
880yd自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
1000m自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
1200m自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
1マイル自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
4000m自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
100yd背泳ぎ | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
400m平泳ぎ | • | • | 2 | ||||||||||||||||||||||||
440yd平泳ぎ | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
200m団体競泳 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
4 x 50yd自由形リレー | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
200m障害 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
潜水 | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
種目数 | 4 | 7 | 9 | 6 | 7 | 7 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 7 | 8 | 10 | 15 | 15 | 13 | 13 | 15 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 17 |
女子
種目 / 年 | 12 | 20 | 24 | 28 | 32 | 36 | 48 | 52 | 56 | 60 | 64 | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 88 | 92 | 96 | 00 | 04 | 08 | 合計 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
現行種目 | |||||||||||||||||||||||
50m自由形 | • | • | • | • | • | • | 6 | ||||||||||||||||
100m自由形 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 |
200m自由形 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 11 | |||||||||||
400m自由形 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 20 | ||
800m自由形 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 11 | |||||||||||
100m背泳ぎ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 20 | ||
200m背泳ぎ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 11 | |||||||||||
100m平泳ぎ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 11 | |||||||||||
200m平泳ぎ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 20 | ||
100mバタフライ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 14 | ||||||||
200mバタフライ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 11 | |||||||||||
200m個人メドレー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 9 | |||||||||||||
400m個人メドレー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 12 | ||||||||||
4 x 100m自由形リレー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 |
4 x 200m自由形リレー | • | • | • | • | 4 | ||||||||||||||||||
4 x 100mメドレーリレー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 13 | |||||||||
オープンウォータースイミング10km | • | 1 | |||||||||||||||||||||
現在は実施されていない種目 | |||||||||||||||||||||||
300m自由形 | • | 1 | |||||||||||||||||||||
種目数 | 2 | 3 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 6 | 7 | 8 | 14 | 14 | 13 | 13 | 14 | 15 | 15 | 16 | 16 | 16 | 17 |
参加国
国 / 年 | 96 | 00 | 04 | 08 | 12 | 20 | 24 | 28 | 32 | 36 | 48 | 52 | 56 | 60 | 64 | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 88 | 92 | 96 | 00 | 04 | 08 | 参加回数 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
オーストララシア | • | • | 2 | ||||||||||||||||||||||||
オーストラリア | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 | ||||
オーストリア | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 24 | |
ベルギー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 | |||
カナダ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 20 | |||||
中国 | • | • | • | • | • | • | 6 | ||||||||||||||||||||
デンマーク | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 | |||
エストニア | • | • | • | • | • | 5 | |||||||||||||||||||||
東西統一ドイツ | • | • | • | 3 | |||||||||||||||||||||||
EUN | • | 1 | |||||||||||||||||||||||||
フィンランド | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 21 | ||||
フランス | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 | |||
西ドイツ | • | • | • | • | • | • | 5 | ||||||||||||||||||||
東ドイツ | • | • | • | • | • | 5 | |||||||||||||||||||||
ドイツ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 12 | ||||||||||||||
イギリス | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 24 | |||
ギリシャ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 20 | |||||
ハンガリー | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 24 | |
イタリア | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 | |||
日本 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 16 | ||||||||
韓国 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 12 | ||||||||||||
オランダ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 | |||
ニュージーランド | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 20 | |||||
南アフリカ | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 16 | ||||||||||
ロシア | • | • | • | 3 | |||||||||||||||||||||||
スウェーデン | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 22 | |||
ウクライナ | • | • | • | 3 | |||||||||||||||||||||||
ソビエト連邦 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 9 | |||||||||||||||||
アメリカ合衆国 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 23 |
メダル獲得数の国別一覧
男子
順 | 国・地域 | 金 | 銀 | 銅 | 計 |
---|---|---|---|---|---|
1 | アメリカ合衆国 | 127 | 91 | 63 | 281 |
2 | オーストラリア | 32 | 33 | 39 | 104 |
3 | ドイツ | 18 | 22 | 27 | 67 |
4 | ロシア | 18 | 21 | 23 | 62 |
5 | 日本 | 16 | 18 | 15 | 49 |
6 | ハンガリー | 13 | 17 | 12 | 42 |
7 | イギリス | 9 | 12 | 14 | 35 |
8 | スウェーデン | 8 | 10 | 10 | 28 |
9 | カナダ | 6 | 7 | 10 | 23 |
10 | オランダ | 4 | 2 | 4 | 10 |
11 | フランス | 3 | 7 | 13 | 23 |
12 | イタリア | 3 | 1 | 7 | 11 |
13 | ニュージーランド | 2 | 1 | 2 | 5 |
14 | オーストリア | 1 | 6 | 3 | 11 |
15 | ブラジル | 1 | 3 | 7 | 11 |
16 | ギリシャ | 1 | 3 | 3 | 7 |
17 | 南アフリカ | 1 | 2 | 1 | 5 |
18 | ベルギー | 1 | 1 | 1 | 3 |
19 | 韓国 | 1 | 1 | 0 | 2 |
20 | スペイン | 1 | 0 | 2 | 3 |
21 | スリナム | 1 | 0 | 1 | 2 |
22 | アルゼンチン | 1 | 0 | 0 | 1 |
22 | メキシコ | 1 | 0 | 0 | 1 |
22 | チュニジア | 1 | 0 | 0 | 1 |
25 | デンマーク | 0 | 2 | 1 | 3 |
26 | フィンランド | 0 | 1 | 3 | 4 |
27 | キューバ | 0 | 1 | 1 | 2 |
27 | ポーランド | 0 | 1 | 1 | 2 |
27 | ウクライナ | 0 | 1 | 1 | 2 |
30 | クロアチア | 0 | 1 | 0 | 1 |
30 | 中国 | 0 | 1 | 0 | 1 |
30 | ノルウェー | 0 | 1 | 0 | 1 |
30 | セルビア | 0 | 1 | 0 | 1 |
34 | フィリピン | 0 | 0 | 2 | 2 |
35 | スイス | 0 | 0 | 1 | 1 |
35 | ベネズエラ | 0 | 0 | 1 | 1 |
35 | ルーマニア | 0 | 0 | 1 | 1 |
35 | トリニダード・トバゴ | 0 | 0 | 1 | 1 |
- データは北京オリンピック終了時点
- 国・地域名は現在の名称で統一した
- オーストラリアはオーストラレーシア時代を、ドイツは東西ドイツ時代を、ロシアはソビエト連邦、EUN時代を含む
女子
順 | 国・地域 | 金 | 銀 | 銅 | 計 |
---|---|---|---|---|---|
1 | アメリカ合衆国 | 87 | 64 | 57 | 208 |
2 | ドイツ | 37 | 38 | 44 | 119 |
3 | オーストラリア | 26 | 24 | 22 | 72 |
4 | オランダ | 14 | 15 | 14 | 43 |
5 | ハンガリー | 10 | 6 | 5 | 21 |
6 | 中国 | 7 | 14 | 5 | 26 |
7 | イギリス | 6 | 10 | 14 | 30 |
8 | ロシア | 5 | 8 | 9 | 22 |
9 | 日本 | 4 | 3 | 6 | 13 |
10 | ウクライナ | 4 | 1 | 0 | 5 |
11 | ルーマニア | 3 | 2 | 3 | 8 |
12 | 南アフリカ | 3 | 0 | 5 | 8 |
13 | アイルランド | 3 | 0 | 1 | 4 |
14 | ジンバブエ | 2 | 4 | 1 | 7 |
15 | デンマーク | 2 | 3 | 4 | 9 |
16 | カナダ | 1 | 6 | 10 | 17 |
17 | フランス | 1 | 4 | 5 | 10 |
18 | イタリア | 1 | 3 | 2 | 6 |
19 | ポーランド | 1 | 2 | 1 | 4 |
20 | コスタリカ | 1 | 1 | 2 | 4 |
21 | ブルガリア | 1 | 1 | 1 | 3 |
22 | セルビア | 1 | 1 | 0 | 2 |
23 | スウェーデン | 0 | 4 | 3 | 7 |
24 | スロバキア | 0 | 2 | 0 | 2 |
25 | アルゼンチン | 0 | 1 | 1 | 2 |
26 | スロベニア | 0 | 1 | 0 | 1 |
27 | オーストリア | 0 | 0 | 2 | 2 |
28 | ニュージーランド | 0 | 0 | 1 | 1 |
28 | メキシコ | 0 | 0 | 1 | 1 |
28 | ベルギー | 0 | 0 | 1 | 1 |
28 | スペイン | 0 | 0 | 1 | 1 |
28 | ノルウェー | 0 | 0 | 1 | 1 |
- データは北京オリンピック終了時点
- 国・地域名は現在の名称で統一した
- オーストラリアはオーストラレーシア時代を、ドイツは東西ドイツ時代を、ロシアはソビエト連邦、EUN時代を、セルビアはユーゴスラビア時代を含む
オリンピック記録
脚注
- ^ 種目別エントリー 将来は1国2人に 国際水連決定 読売新聞 1980年8月1日 夕刊2ページ