白露
表示
白露(はくろ)は、二十四節気の第15。八月節(旧暦7月後半から8月前半)。
現在広まっている定気法では太陽黄経が165度のときで9月8日ごろ。暦ではそれが起こる日だが、天文学ではその瞬間とする。恒気法では冬至から17/24年(約258.71日)後で9月6日ごろ。
期間としての意味もあり、この日から、次の節気の秋分前日までである。
季節
[編集]大気が冷えてきて、露ができ始めるころ。『暦便覧』では、「陰気やうやく重りて、露にごりて白色となれば也」と説明している。
日付
[編集]定気法による白露の瞬間(世界時、UT)と、日本・中国での白露日の日付は表のとおり。日本における時刻はこの表の9時間後[1][2]、中国では8時間後となり、世界時15時台の2国の日付は異なる。
| 年 | 日時 (UT) | 日本 | 中国 |
|---|---|---|---|
| 1966年 | 9月8日02:32 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1967年 | 9月8日08:18 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1968年 | 9月7日14:11 | 9月7日 | 9月7日 |
| 1969年 | 9月7日19:55 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1970年 | 9月8日01:38 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1971年 | 9月8日07:30 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1972年 | 9月7日13:15 | 9月7日 | 9月7日 |
| 1973年 | 9月7日18:59 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1974年 | 9月8日00:45 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1975年 | 9月8日06:33 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1976年 | 9月7日12:28 | 9月7日 | 9月7日 |
| 1977年 | 9月7日18:16 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1978年 | 9月8日00:02 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1979年 | 9月8日06:00 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1980年 | 9月7日11:53 | 9月7日 | 9月7日 |
| 1981年 | 9月7日17:43 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1982年 | 9月7日23:32 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1983年 | 9月8日05:20 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1984年 | 9月7日11:10 | 9月7日 | 9月7日 |
| 1985年 | 9月7日16:53 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1986年 | 9月7日22:35 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1987年 | 9月8日04:24 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1988年 | 9月7日10:12 | 9月7日 | 9月7日 |
| 1989年 | 9月7日15:54 | 9月8日 | 9月7日 |
| 1990年 | 9月7日21:37 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1991年 | 9月8日03:27 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1992年 | 9月7日09:18 | 9月7日 | 9月7日 |
| 1993年 | 9月7日15:08 | 9月8日 | 9月7日 |
| 1994年 | 9月7日20:55 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1995年 | 9月8日02:49 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1996年 | 9月7日08:42 | 9月7日 | 9月7日 |
| 1997年 | 9月7日14:29 | 9月7日 | 9月7日 |
| 1998年 | 9月7日20:16 | 9月8日 | 9月8日 |
| 1999年 | 9月8日02:10 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2000年 | 9月7日07:59 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2001年 | 9月7日13:46 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2002年 | 9月7日19:31 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2003年 | 9月8日01:20 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2004年 | 9月7日07:13 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2005年 | 9月7日12:57 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2006年 | 9月7日18:39 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2007年 | 9月8日00:29 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2008年 | 9月7日06:14 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2009年 | 9月7日11:58 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2010年 | 9月7日17:45 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2011年 | 9月7日23:34 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2012年 | 9月7日05:29 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2013年 | 9月7日11:16 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2014年 | 9月7日17:01 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2015年 | 9月7日23:00 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2016年 | 9月7日04:51 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2017年 | 9月7日10:38 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2018年 | 9月7日16:30 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2019年 | 9月7日22:17 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2020年 | 9月7日04:08 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2021年 | 9月7日09:53 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2022年 | 9月7日15:32 | 9月8日 | 9月7日 |
| 2023年 | 9月7日21:26 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2024年 | 9月7日03:11 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2025年 | 9月7日08:52 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2026年 | 9月7日14:41 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2027年 | 9月7日20:28 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2028年 | 9月7日02:21 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2029年 | 9月7日08:11 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2030年 | 9月7日13:52 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2031年 | 9月7日19:49 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2032年 | 9月7日01:37 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2033年 | 9月7日07:19 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2034年 | 9月7日13:13 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2035年 | 9月7日19:01 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2036年 | 9月7日00:54 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2037年 | 9月7日06:44 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2038年 | 9月7日12:25 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2039年 | 9月7日18:23 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2040年 | 9月7日00:13 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2041年 | 9月7日05:52 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2042年 | 9月7日11:44 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2043年 | 9月7日17:29 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2044年 | 9月6日23:15 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2045年 | 9月7日05:04 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2046年 | 9月7日10:42 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2047年 | 9月7日16:37 | 9月8日 | 9月8日 |
| 2048年 | 9月6日22:26 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2049年 | 9月7日04:04 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2050年 | 9月7日09:59 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2051年 | 9月7日15:50 | 9月8日 | 9月7日 |
| 2052年 | 9月6日21:41 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2053年 | 9月7日03:37 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2054年 | 9月7日09:18 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2055年 | 9月7日15:14 | 9月8日 | 9月7日 |
| 2056年 | 9月6日21:06 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2057年 | 9月7日02:42 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2058年 | 9月7日08:36 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2059年 | 9月7日14:25 | 9月7日 | 9月7日 |
| 2060年 | 9月6日20:09 | 9月7日 | 9月7日 |
グレゴリオ暦
[編集]グレゴリオ暦による1583年から2499年までの日本の白露は表のとおり[3][4][5]。
365日からの超過分が毎年蓄積し、4年に一度閏年でリセットされる様子がわかる(白露は閏日の挿入される2月末日より後のため、4で割り切れる年が先頭)。 殆ど9月7日、9月8日のいずれか。1931年までは9月9日になることもあった。 稀に9月6日になることも(2088年、2092年、2096年)。
| 年 | 年を4で割った余り | 確定困難な(日を跨ぐ)年 | |||
|---|---|---|---|---|---|
| 0 | 1 | 2 | 3 | 真夜中の前後10分 | |
| 1583年 - 1595年 | 8日 | 8日 | 8日 | 8日 | 1592(7-8日) |
| 1596年 - 1623年 | 7日 | 8日 | 8日 | 8日 | |
| 1624年 - 1651年 | 7日 | 7日 | 8日 | 8日 | |
| 1652年 - 1683年 | 7日 | 7日 | 7日 | 8日 | 1654(7-8日) |
| 1684年 - 1699年 | 7日 | 7日 | 7日 | 7日 | |
| 1700年 - 1715年 | 8日 | 8日 | 8日 | 8日 | |
| 1716年 - 1747年 | 7日 | 8日 | 8日 | 8日 | 1716(7-8日) |
| 1748年 - 1779年 | 7日 | 7日 | 8日 | 8日 | |
| 1780年 - 1799年 | 7日 | 7日 | 7日 | 8日 | |
| 1800年 - 1807年 | 8日 | 8日 | 8日 | 9日 | |
| 1808年 - 1839年 | 8日 | 8日 | 8日 | 8日 | |
| 1840年 - 1871年 | 7日 | 8日 | 8日 | 8日 | 1840(7-8日) |
| 1872年 - 1899年 | 7日 | 7日 | 8日 | 8日 | |
| 1900年 - 1931年 | 8日 | 8日 | 8日 | 9日 | |
| 1932年 - 1963年 | 8日 | 8日 | 8日 | 8日 | |
| 1964年 - 1995年 | 7日 | 8日 | 8日 | 8日 | 1964(7-8日), 1993(7-8日) |
| 1996年 - 2023年 | 7日 | 7日 | 8日 | 8日 | |
| 2024年 - 2055年 | 7日 | 7日 | 7日 | 8日 | |
| 2056年 - 2087年 | 7日 | 7日 | 7日 | 7日 | |
| 2088年 - 2099年 | 6日 | 7日 | 7日 | 7日 | |
| 2100年 - 2115年 | 7日 | 8日 | 8日 | 8日 | |
| 2116年 - 2147年 | 7日 | 7日 | 8日 | 8日 | 2117(7-8日) |
| 2148年 - 2175年 | 7日 | 7日 | 7日 | 8日 | |
| 2176年 - 2199年 | 7日 | 7日 | 7日 | 7日 | |
| 2200年 - 2211年 | 8日 | 8日 | 8日 | 8日 | |
| 2212年 - 2239年 | 7日 | 8日 | 8日 | 8日 | |
| 2240年 - 2267年 | 7日 | 7日 | 8日 | 8日 | |
| 2268年 - 2299年 | 7日 | 7日 | 7日 | 8日 | 2270(7-8日) |
| 2300年 - 2331年 | 8日 | 8日 | 8日 | 8日 | |
| 2332年 - 2359年 | 7日 | 8日 | 8日 | 8日 | |
| 2360年 - 2391年 | 7日 | 7日 | 8日 | 8日 | |
| 2392年 - 2419年 | 7日 | 7日 | 7日 | 8日 | |
| 2420年 - 2451年 | 7日 | 7日 | 7日 | 7日 | |
| 2452年 - 2483年 | 6日 | 7日 | 7日 | 7日 | 2452(6-7日), 2481(6-7日) |
| 2484年 - 2499年 | 6日 | 6日 | 7日 | 7日 | |
七十二候
[編集]白露の期間の七十二候は以下のとおり。
- 初候
- 草露白(そうろ しろし) : 草に降りた露が白く光る(日本)
- 鴻雁来(こうがん きたる) : 雁が飛来し始める(中国)
- 次候
- 鶺鴒鳴(せきれい なく) : 鶺鴒が鳴き始める(日本)
- 玄鳥帰(げんちょう かえる) : 燕が南へ帰って行く(中国)
- 末候
- 玄鳥去(げんちょう さる) : 燕が南へ帰って行く(日本)
- 羣鳥養羞(ぐんちょう しゅうを やしなう) : 多くの鳥が食べ物を蓄える(中国)